top of page

Kısırlık ve tüp bebek

 

Kısırlık ( infertilite)  nedir?


Kısırlık  korunmadan düzenli iliÅŸkiye raÄŸmen  bir  yıl içinde gebelik oluÅŸmamasıdır.

ÇeÅŸitli çalışmalara göre  kısırlık çiftlerin % 10-15'in görülür.

Genel olarak  çiftlerin % 85'i bir yıl içinde gebe kalır.



Infertilite   riskini arttıran faktörler nelerdir?

Kadının yaşı, geçirdiÄŸi genital  hastalıklar, yoÄŸun egzersiz ,sigara ve alkol kullanımı  sayılabilir. 

Kadın yaşı 35'i geçtiÄŸi zaman gebe kalabilme ÅŸansı  azalır , 40 lı yaÅŸlarda iyice güçleÅŸir.

Kısırlık yakınmasıyla baÅŸvuran 40 yaÅŸ üstü bir kadının  tüp bebek gibi bir yöntemle dahi gebe kalabilme ÅŸansı çok düşmekte ve oluÅŸan gebelikte  düşük riski de artmaktadır.
(yumurtalıklarda kalan yumurtaların kaliteleri düşüktür ) .

Rahim ve tüplerın  iltihanlanması sonrası geliÅŸen yapışıklıklar en önemli kısırlık  nedenlerindendir. (özellikle bel soÄŸukluÄŸu , klamidya iltihaplanmaları)
Bu tür iltihaplı hastalıklar tekrarladıkça  kısır kalma ÅŸansı da artar.

Sigara ve  alkol kullanımı doÄŸurganlığı etkiler.
Aşırı kilolu olma, yoÄŸun  egzersiz de yumurtlama bozukluklarına yol açarak kısırlık nedeni olabilir.(Hormonal denge bozulur)

Sebebi daha çok kadın mı yoksa erkekmidir?

Tüm  çiftler deÄŸerlendirildiÄŸinde ;Kısırlık  % 35  sadece erkeÄŸe ait, % 35  sadece  kadına ait,  kalan % 30 olguda  ise  her ikisinden kaynaklanır.

Süresi uzarsa gebelik şansı da azalırmı?

Sürenin  beÅŸ  yılı aÅŸtığı durumlarda  çiftin tedavi görmeden kendiliÄŸinden gebe kalabilme ÅŸansı azalmış bulunmuÅŸtur.

Teşhisi nasıl konur ?

Görüldüğü gibi kısırlık sorunu varsa , bunun sebebi kadın ve erkek için aynı oranlardadır.
Bu durumda hem erkek, hemde kadın birlikte değerlendirilir. Erkek bir üroloji uzmanınca değerlendirilir.
Kadının gebe kalabilmesi için fonksiyon gören üreme organları olmalı, yumurtlamasının saptanması gerekir.Bunun için kadında rahim,tüpler,ve yumurtalıklar incelenir, hormonlar  ölçülür.
Bazı kliniklerde rahim aÄŸzında  sperm geçirgenlik testi ( post koital test )yapılır, ve spermlerin yukarı geçiÅŸ kapasitesine bakılır.

Rahim  ve tüplerin açıklık durumu  histerosalpingografi (HSG)denen bir film ile deÄŸerlendirilir.
HSG adet bittikten sonraki 7 gün içinde yapılabilir,  rahim içinin normal olup olmadığı ve tüplerin açıklığı deÄŸerlendirilir.( miyom, polip ve rahim yapısal bozuklukları görülebilir).
Yine  Histeroskopi denen yöntemle ( teleskop ile  rahim içi doÄŸrudan görülebildiÄŸi teknik) hem tanı konur, hemde saptanan miyom, polip ya da rahimi daraltan yapılar aynı seansta  elektro koter  ile giderilebilir.

Laparoskopi denen teknikte ise  göbek altından 1 cm lik delikten batına girilir, buradan içeriye iletilen  teleskop ile direkt  görüntü alınarak  rahim, tüpler ve her iki yumurtalık, ve çevre organ iliÅŸkileri  doÄŸrudan izlenir.Yine aynı seansta içeri sokulan  ince aletlerle gebeliÄŸi engelleyen problemlere müdahale edilir (kapalı cerrahi, dikiÅŸsiz ameliyat).
Endometriyozis denen kısırlık sebebi hastalığın tanısı da  laparoskopi ile konur.
Laparoskopi esnasında rahim aÄŸzından verilen  boya ile  tüplerin  geçirgenliÄŸi deÄŸerlendirilir.

​Kısırlık   araÅŸtırmalarında hormon deÄŸerlendirmesinin önemi nedir?

Hormon deÄŸerlendirmesi çok önemlidir.Kadın doÄŸurganlığının belirlenmesinde öncelikle  folikül uyaran hormon (FSH), luteinize eden hormon (LH), estradiol, ve prolaktin  hormonları deÄŸerlendirmesi gereklidir.
Gerekirse guatr ve androjenik sebepler için diğer hormonlara da bakılır.
Araştırmada yumurtlama (ovulasyon) tayini nasıl yapılır?
Bir kadının o ay içinde yumurtlamasının olup olmadığı  basal vücut ısısı, progesteron düzeyi, endometrial biyopsi veya  hazır ev testleri ile  deÄŸerlendirilebilir.

Erkekte kısırlık araştırmaları nelerdir?

Aslında erkek kısırlık araştırması daha basit ve masrafsızdır.
Erkekte  3-4 günlük cinsel perhiz sonrası  mastürbasyon ile alınan sperm analizinde ;
Sperm , hacim, koku, renk, sıvılaÅŸma süresi, sayı, hareket ve normal oranı açısından deÄŸerlendirilir.  Sperm sayısı  20 milyon/ml ve üzeri,  hareketlilik  % 60 ve  üzeri , normal yapı oranı % 60 ve üzeri olması  halinde sonuç  yeterli olarak deÄŸerlendirilir.

​Kadında ve erkekte en çok karşılaşılan kısırlık sebepleri neler olabilir?

Kadında en çok karşılaşılan kısırlık sebepleri yumurtlama bozuklukları ( hormonal), geçirilmiş iltihaplara bağlı tüplerin hasarlı veya tıkalı olması, endometriyozis ( rahim içi tabakanın rahim dışında gelişmesi ) hastalığıdır.
Erkekte en çok karşılaşılan  kısırlık sebepleri  ise sperm sayısının ve hareketliliÄŸinin az olması veya sperm hücrelerinin yapısal olarak anormal olmasıdır.

Sebebi açıklanamayan kısırlık ( infertilite) nedir?

Tüm araştırmalara rağmen sebepleri açığa çıkartılamayan kısırlık durumudur.

Tedavisinde neler yapılıyor?

BaÅŸvuran kadınların çoÄŸunda  yumurtlama problemi vardır.
Kadında  FSH ve LH hormonları yumurtlamanın oluÅŸmasında temel rol oynarlar, bunların dengeleri bozulduÄŸunda dışarıdan destekleme yapılır.Yumurtlama saÄŸlamak için çeÅŸitli ilaçlar kullanılır, ve yumurta geliÅŸimi  hormon seviye takibi  ve ultrasonla takip edilir.
Döllenme için  uygun zaman  belirlendikten sonra çifte iliÅŸki önerilebileceÄŸi gibi,  spermlerin yıkanması sonrası rahim içine doktor tarafından kateterle yerleÅŸtirilmesi ( inseminasyon ) de yapılabilir.İnseminasyon , nedeni açıklanamamış kısırlık olgularında ve hafif erkek kısırlık  olgularında da kullanılmaktadır.

Tüp bebek (IVF) nedir? Kısırlık olgularında yeri nedir?

Tüp bebek kısırlık olgularında tedavide çığır açmıştır.En çok yumurtlama problemi olan kadınlarda,tüpleri kapalı olanlarda,erkekte sperm azlığında ve sebebi açıklanamayan olgularda planlanır.Maliyeti aylık uygulama başına merkezden merkeze farklılık gösterir.

Laparoskopi ve histeroskopi

Kadınlarda endoskopik cerrahi de  laparoskopi ve histeroskopi uygulanır.
Laparoskopi karın içine bir endoskop sokularak batın içinin incelenmesi dir, tanısal  ve tedavi amaçlı yapılabilir.
Histeroskopi  ,  rahim aÄŸzının geniÅŸletilip içeriye endoskop sokularak  rahim içi boÅŸluÄŸun incelenmesidir, hem tanısal hemde tedavi edici olarak kullanılır.

Laparoskopi kimlere yapılmamalı?

Batın içine gaz verilmesinden dolayı   solunum veya kalp problemleri olanlarda sorun yaratabilir,uygun deÄŸildir.

Laparoskopi ve histeroskopi ne gibi faydalar saÄŸlar?

Kapalı cerrahi ile hastalarda  cilt  kesileri  çok daha küçüktür,  hastanede daha kısa süre kalırlar , ve iÅŸlerine daha çabuk  dönerler.

Laparoskopi ve histeroskopi uygulamasının riskleri nelerdir?

Laparoskopi  deneyimsiz ellerde ciddi riskler taşır,iÅŸlem esnasında damar yaralanmaları ve  barsak yaralanmaları olabilir. Ameliyat kapalı olarak yapılamazsa açık ameliyata dönme ihtimali her zaman vardır.
Histeroskopi   esnasında  rahim aÄŸzı geniÅŸletilirken  yırtılabilir,rahim delinebilir.
Koterizasyon kullanılıyorsa komşu organ yaralanmaları olabilir.

Laparoskopi hangi durumlarda?

Laparoskopi eskisi kadar tanısal amaçlı kullanılmıyor ,ancak  kısırlık olgularında araÅŸtırma amaçlı yapılır.
Cerrahi olarak batın içi yapışıklık açmak, tüplerde yapıyı düzeltmek, iltihaplı tüpleri almak,
Endometriosis odakları yakmak,  yumurtalık kistlerini çıkartmak,miyom çıkartmak ,rahim almak için yapılmaktadır.

Histeroskopi hangi durumlarda?

Tanısal amaçla  ofis histeroskopi yapılmaktadır.
Tedavi edici amaçla yapılan histeroskopi  de koter kullanılır,  rahim içinde saptanan perdeler kesilebilir (septum) ,  büyük polipler ve miyomlar çıkarılabilir,rahim içi yapışıklıklar  da açılabilir. Histeroskopi ile rahim iç tabakası  yakılarak aşırı kanaması olan ve artık çocuk sahibi olmak istemeyen kadınlar tedavi edilebilir.

Ülkemizde her yıl 4500 - 5000 tüp bebek doğduğu bildiriliyor, bu rakamlara göre bizde tüp bebek yapma oranı Avrupa ülkelerine göre hayli düşük.Bunun sebebi tüp bebek yönteminin pahalı olması.Bu nedenle tüp bebek planlayan çiftlerin tedavi olacakları merkezi iyi seçmeleri, tüp bebek başarı oranlarına dikkat etmeleri gereklidir.

 (IVF)  masrafları devlet tarafından karşılanıyormu?

Son dönemde yapılan yasal düzenlemelerle devlet  uygulama masraflarının bir kısmını karşılamaktadır.

Maliyeti nedir?

Maliyeti aylık uygulama başına merkezden merkeze farklılık gösterir.

Tekniği nasıldır?

Yumurtalıkların çok sayıda yumurta saÄŸlanması  amacıyla uyarılması, sonra elde edilen bu  yumurtaların toplanması ve  döllenmesi iÅŸlemidir. Döllenmeden sonrası geliÅŸen  embryo  rahime yerleÅŸtirilecekleri zamana kadar laboratuvarda inkübatörde saklanır

( 2-3 gün ).Genellikle 36 saat sonra rahime yerleÅŸtirme gerçekleÅŸir.Embryo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik hormonu planlanır.Gebelik testi pozitif ise bir hafta sonra ultrason planlanır.Tüp bebek tedavisinde genellikle 3-6 aylık hormon tedavi protokolleri  uygulanır.GnRH analogları, GnRH antagonistleri , ve yumurta uyarıcı ilaçlarla , gebelik destekleyici ilaçlar kullanılır.  Bu protokollerle yumurtalıklardan kontrollü yumurtalar elde edilir, ultrason takipleriyle 10-12 günlük bir süre sonunda 16 -18 mm ye ulaÅŸan yumurtalarda çatlatma ilacı yapılır.Daha sonra özel iÄŸnelerle yumurtalar ultrason eÅŸliÄŸinde hafif anestezi altında toplanır.Laboratuar koÅŸullarında elde edilen yumurta hücresi erkekten alınan saÄŸlıklı sperm ile döllendirilir.Özel ortamda bekletildikten sonra geliÅŸen embriyo, rahim içine kateter ile verilir, bundan sonra saÄŸlıklı bir gebelik için bekleme vaktidir.

BaÅŸarıyı  etkileyen faktörler nelerdir?

Tüp bebek   uygulamaları hemen hemen tüm kliniklerde standart olmasına raÄŸmen , her merkezin gebelik ve saÄŸlıklı doÄŸum oranları ekip deneyimlerine göre deÄŸiÅŸiklik gösterir.Tüp bebek baÅŸarısını etkileyen faktörlerin en önemlisi kadın yaşıdır.Genellikle 30 yaÅŸ altı kısırlık olgularında % 50 lere ulaÅŸan baÅŸarılar varken, bu oran 40 lı yaÅŸlara yaklaÅŸtıkça anlamlı oranda düşer.
Uygulamalarda en büyük sorun ileri yaş kısırlık olgularındadır, hormonal değerlendirmede yumurtalık reservi düşmüşse tüp bebek tedavisine alınamazlar.( Genellikle 40 yaş üstü)Yine erkek sperm hücresindeki bozukluklar , hormonal sebepler , geçirilmiş eski hastalıklar, önceki düşükler başarıyı direkt etkiler.
Tüp bebek    uygulaması öncesi rahim içi yerleÅŸmiÅŸ polip miyom gibi kitleler histeroskopi ile temizlenmeli, rahim embryo transferine hazırlanmalıdır.

Yan etkileri var mı?

En sık yaşanan problem , yumurtalıkların aşırı uyarılmasına bağlı karın şişliği, şiddetli karın ağrısı , kusma ,ishal ile karakterize Hiperstimülasyon sendromudur.Bu olguların % 1-2 sinde tablo ciddi hale gelebilir,hastanede yatış ve tedavi gerekebilir.

Fazla sayıda embryo tranferinin yapılmasıyla ikiz-üçüz gebelikler  oluÅŸabilir, ikiz gebelikte ek bir iÅŸlem yapılmazken,üçüz gebelikte bir embryo nun alınması önerilir.
dış gebelik riski vardır,ve  % 1-3 aralığındadır.
Mikroenjeksiyon yöntemi de bir tüp bebek uygulaması olup, sperm azlığı olan erkeklerde tek bir sperm’in labaratuar koşullarında hazırlanmış yumurta içine zerk edilmesidir.

Elde edilen yumurtalar artarsa , atılıyormu?

Embryo transferleri sonrası artan kaliteli embryolar belli merkezlerde saklanabiliyor, böylece kadın ileride zahmetli tedavileri tekrarlamadan direk iÅŸleme alınabiliyor.  

 Tüp bebek tedavisi sabır isteyen bir süreçtir, tedavide yaÅŸanan baÅŸarısızlıklarda yaÅŸanan hayal kırıklıkları , suçluluk duyguları psikolojik desteÄŸi gerektirebilir.

Oluşan embryo 'nun sağlık durumu bilinebilirmi?

Preimplantasyon genetik inceleme , ailesel kalıtsal hastalıkların embryo aşamasında tanısının konulması için yapılan araştırmadır.

You can call , your obstetrician and gynecologist in  istanbul

0 532 276 56 33

© 2016 ObGyn istanbul Jinekolog Op.Dr.M.Üner KaracaoÄŸlu Kadın Hastalıkları ve DoÄŸum uzmanı

Yüksek riskli gebelik takibi Infertilite Pelvik taban cerrahisi Laparoskopi Histeroskopi Urojinekoloji

Kozmetik jinekolojik cerrahi

jinekolog doktor |bahçeşehir |beylikduzu| esenyurt | kadın doğum uzmanı | obstetrician and gynecologist

bottom of page